Aarogya Saadhana Yoga And Naturopathy 24

लठ्ठपणा कमी करण्यासाठी काही महत्त्वाच्या टिप्स संग्रहित छायाचित्र  लठ्ठपणा (Obesity) हा एकदम एका कारणामुळे होत नाही, तर अनेक कारणांच्या एकत्र परिणामामुळे होतो.  लठ्ठपणाची प्रमुख कारणे  १. चुकीचा आहार जास्त तेलकट, तुपकट, गोड पदार्थ खाणे जंक फूड, फास्ट फूड, सॉफ्ट ड्रिंक्स फायबर कमी असलेला आहार  २. शारीरिक हालचालींचा अभाव दिवसभर बसून राहणे (Office, TV, Mobile) व्यायाम न करणे झोपेचे वेळापत्रक बिघडणे  ३. आनुवंशिक कारणे (Genetics) आई-वडील किंवा कुटुंबात व्यक्ती लठ्ठ असल्यास मुलांमध्ये होण्याची शक्यता जास्त  ४. हार्मोनल व शारीरिक समस्या थायरॉईड समस्या इन्सुलिन रेसिस्टन्स (मधुमेहाशी संबंधित) पीसीओडी / पीसीओएस (महिलांमध्ये)  ५. तणाव व मानसिक कारणे जास्त स्ट्रेसमुळे भूक वाढते झोपेचा अभाव ६. चुकीच्या सवयी रात्री उशिरा जड जेवण करणे मध्ये मध्ये सतत खाणे  अल्कोहोल, सिगारेट, तंबाखू लठ्ठपणा होण्याची प्रमुख कारणे  जास्त खाणे   कमी हालचाल  हार्मोनल/अनुवंशिक समस्या  तणाव किंवा झोपेचा अभाव आहार (Diet) नियमित व योग्य आहार घेतल्यास ...

पवनमुक्तासन     सर्व छायाचित्र संग्रहित  Pawanmuktasana (Wind Relieving Pose)  पवनमुक्तासन म्हणजे काय? म्हणजेच शरीरातील अपान वायू (गॅस) बाहेर टाकण्यासाठी मदत करणारे आसन. संस्कृत शब्द : पवन = वारा (गॅस), मुक्त = सोडवणे, आसन = योगाची मुद्रा हे आसन प्रामुख्याने पोट आणि पचन संस्थेसाठी फायदेशीर मानले जाते. पवनमुक्तासन हे पोटाच्या विकारांवर, जसे की गॅस, ॲसिडिटी, बद्धकोष्ठता आणि पोटाच्या समस्यांवर एक फायदेशीर आसन आहे. या आसनामुळे पचनक्रिया सुधारते, आतड्यांची लवचिकता वाढते, पोटाचे स्नायू मजबूत होतात आणि वजन कमी करण्यास मदत होते. हे आसन करताना गुडघा छातीवर दाबला जातो, ज्यामुळे पोटातील वायू बाहेर पडण्यास मदत होते.   पवनमुक्तासन करण्याची पद्धत 1. योग मॅटवर पाठ टेकून सरळ झोपा. 2. दोन्ही पाय सरळ ठेवा, हात शरीराच्या बाजूला ठेवा. 3. हळूहळू उजवा पाय गुडघ्यात दुमडून छातीवर आणा. 4. हातांनी गुडघा पकडून छातीवर दाब द्या. 5. डोके आणि मान वर उचलून नाक गुडघ्याला लावण्याचा प्रयत्न करा. 6. श्वास रोखा (जितका आरामदायी वाटेल तितका) 7...

पावसाळ्यात आरोग्याची काळजी कशी घ्यावी आहार आणि विहार  पावसाळा सुरु झाला की आपल्या आरोग्याच्या तक्रारी वाढतात हवामानातील बदल, दमटपणा, ओलसर वातावरण, जंतुसंसर्ग आणि पचनशक्ती कमी होते म्हणून या ऋतूत आहार आणि विहार याकडे विशेष लक्ष द्यावे लागते. पावसाळ्यात आहार कोणता घ्यावा ते बघू या  1. हलका, पचायला सोपा आहार घ्यावा जसे की मूगडाळ खिचडी, भात, वरण, फुलका. 2. सूप, उकडलेल्या भाज्या जास्त खाव्यात – गाजर, दुधी, परवल, दोडका. 3.पावसाळ्यात हिरव्या पालेभाज्या कमी प्रमाणात घ्याव्यात कारण यामध्ये कीड, जंतू जास्त प्रमाणात असतात. 4. तूप, आलं/अद्रक लसूण यांचा वापर जास्त प्रमाणात करावा याने पचन सुधारते. 5. पोटाचे विकार टाळण्यासाठी उकळलेले किंवा कोमट पाणी प्यावे पोटाचे विकार टळतात. 6. पावसाळ्याच्या दिवसात दही व थंड पदार्थ टाळावेत, ते जर सेवन केले तर सर्दी, खोकला, पोटदुखी होऊ शकते. 7. फळे – डाळिंब, सफरचंद, पेरू, केळी खाणे योग्य आहेत. पण कापलेली, रस्त्यावरची फळे टाळावीत.फळे कधीही कापून ठेऊ नये. 8. वडे,भजे, पावभाजी, बटाटा वडे,तळलेले पदार्थ, फास्टफूड कमी करावे – कारण आर्द्रतेमुळे पचायला ...

ऍसिडिटी, बद्धकोष्टता व तणाव कमी करण्यासाठी प्रभावी आसन वज्रासन          योग ही भारताची प्राचीन आरोग्यपरंपरा आहे. मानसिक व शारीरिक आरोग्य टिकवून ठेवण्यासाठी योगासने महत्त्वाची मानली जातात. अशाच आसनांमध्ये वज्रासन हे एक विशेष आसन आहे. बहुतेक आसने पोट रिकामे असताना केली जातात, मात्र वज्रासनाचे वैशिष्ट्य म्हणजे हे जेवणानंतरही करता येते. त्यामुळे ते "डायजेशन आसन" म्हणूनही ओळखले जाते. वज्रासन म्हणजे काय? ‘वज्र’ हा संस्कृत शब्द असून त्याचा अर्थ आहे – वीज, सामर्थ्य, कठोरता. वज्रासनात बसल्यावर शरीर स्थिर व ताठ राहते. हे एक बसून केले जाणारे ध्यानात्मक आसन आहे. प्राणायाम, ध्यान व जपासाठी सर्वाधिक सोयीचे आसन म्हणून वज्रासनाची गणना केली जाते. 1. जमिनीवर किंवा योगमॅटवर गुडघे दुमडून बसा. 2. दोन्ही पाय एकत्र ठेवून अंगठे मागे एकमेकांवर ठेवा. 3. नितंब पायांच्या टाचांवर ठेवून सरळ बसा. 4. दोन्ही हात गुडघ्यांवर ठेवा. 5. पाठीचा कणा सरळ व डोके उंच ठेवा. 6. डोळे मिटून श्वासावर लक्ष केंद्रित करा. 7. या आसनात सुरुवातीला ५ मिनिटे, नंतर हळूहळू १५-२० मिनिटे बसता येते. वज...

सांधे दुखी आणि स्नायू दुखी साठी       घरगुती उपचार   पावसाळ्यामध्ये बऱ्याच जणांना सांधेदुखी आणि स्नायूदुखीचा त्रास सुरु होतो. वेदना आणि दुखणे खूप प्रमाणात वाढतात,गुडघे दुखी डोके वर काढते.  सांधेदुखी आणि वेदना दुखी किंवा कोणतीही दुखणे असो त्यासाठी घरगुती उपाय सांगणार आहे.  लवंगाच्या तेलाने दररोज मालिश केल्यास वेदना कमी होऊ शकतात.  मीर पावडर   मिरे बारीक करून त्यात थोडेसे तेल टाकून त्वचेला मालिश करावी त्यामुळे रक्तवाहिन्या प्रसरण पावतात.  एक चमचा मिरपूड जवसाच्या तेलामध्ये लाल होईपर्यंत परतवावी व बारीक करून त्यामध्ये जवसाचे तेल टाकून ठेवावे आणि त्या तेलाने दररोज मालिश करावी.  हळद  हळदीमध्ये  कर्क्युमिन नावाच तत्व असल्याने वेदना आणि सूज कमी करण्यात मदत करते म्हणून गरम पाण्यामध्ये किंवा गरम दुधामध्ये रोज हळद टाकून प्यावी.  वेदना असलेल्या  भागांवर सरसोच्या तेलाने मालिश केल्यास वेदना कमी होण्यास मदत होते.  तसेच गरम पाण्याचा शेक सुद्धा तुम्ही देऊ शकता.  सुंठी पावडर रोज एक  कप दुधामध्ये घेत...

              फांदीची भाजी        श्रावण महिना सुरु झाला की आपल्याला विविध प्रकारच्या रानभज्या पाहव्यास मिळतात, त्यातीलच ऐक रान भाजी म्हणजे फांदीची भाजी, ही एक रानभाजी आहे जी आरोग्यासाठी खूप गुणकारी आहे यात अनेक पोषक तत्वे आणि जीवनसत्त्वे असल्याने ती शरीरास फायदेशीर आहे या भाजीत असणारे घटक अनेक आजारांना दूर ठेवण्यास मदत करते   पचनक्रिया सुधारते  पोटाच्या समस्या कमी होतात रोग प्रतिकार शक्ती वाढते शरीरातील विविध आजारांशी लढण्यास मदत होते.  हाडे मजबूत करते  या भाजीत लोह भरपूर प्रमाणात आहे कॅल्शियम वगैरे असल्यामुळे हाडे मजबूत राहतात. त्वचेसाठी चांगली आहे  त्वचेला निरोगी ठेवते.  वजन कमी करण्यास मदत करते  फायबर भरपूर प्रमाणात असल्यामुळे या भाजीचे सेवन केल्यास वजन कमी करण्यास मदत होते.  मधुमेह  रक्त रक्तातील साखर नियंत्रित ठेवण्यास मदत करते मधुमेही रुग्णांनी या भाजीचे सेवन करावे.    हृदयासाठी चांगली  रक्तातील कोलेस्ट्रॉलची पातळी कमी करण्यास मदत करते हृदय हृदयविकार...

                 मधुमेह: एक गंभीर आजार, पण योग्य माहिती आणि उपचाराने नियंत्रणात ठेवता येतो!आहारातील बदल आणि                    व्यायामाचे महत्त्व  डायबेटिस ज्याला मराठीत 'मधुमेह' म्हणतात, ही एक चयापचय matabolic स्थिती आहे ज्यामध्ये रक्तातील साखरेची ग्लुकोज  पातळी सामान्य पेक्षा जास्त असते. शरीरात पुरेसे इन्सुलिन तयार होत नसल्यास किंवा शरीर तयार केलेल्या इन्सुलिनचा प्रभावीपणे वापर करू शकत नसल्यास, मधुमेह होतो.  मधुमेहाचे मुख्य 2 प्रकार आहेत   मधुमेह पहिला प्रकार  या प्रकारात, शरीरात इन्सुलिन तयार करणारे पेशी नष्ट होतात, त्यामुळे शरीराला इन्सुलिन मिळत नाही. मधुमेह दुसरा प्रकार  या प्रकारात, शरीर पुरेसे इन्सुलिन तयार करत नाही किंवा पेशी इन्सुलिनला प्रतिसाद देत नाहीत. गर्भधारणा-कालीन मधुमेह: हा मधुमेह काही स्त्रियांच्या गरोदरपणात होतो आणि बाळंतपणानंतर सामान्यतः निघून जातो.  मधुमेहाची लक्षणे: वारंवार लघवी होणे, विशेषतः रात्री. हाता पायाला मुंग्या ...

      प्रसूती नंतर दूध वाढण्यासाठी  ( सर्व चित्र संग्रहित )       आई झाल्यानंतर अनेकदा महिलांना स्तनातून दूध येत नसल्याने त्रास होतो. मात्र, घरगुती उपायांनी या समस्येपासून मुक्ती मिळू शकते.       बाळाला जन्म दिल्यानंतर, स्त्रीचे शरीर स्तनपानासाठी तयार होते. अशा परिस्थितीत, स्तनातून पुरेसे दूध मिळणे खूप महत्वाचे आहे. कारण बाळाला केवळ आईच्या दुधातूनच पोषण मिळते. मात्र, प्रसूतीनंतर काही महिलांना स्तनामध्ये दूध कमी येत असल्याची तक्रार असते.       अनेकदा महिलांना ऐक समस्या भेडसावत असते स्तनातून दूध येत नसल्याने बऱ्याच महिलांना मानसिक त्रास होतो.  बाळाला दूध कसे मिळेल त्याचे पोट भरेल का? मात्र, घरगुती उपायांनी या समस्येपासून मुक्ती मिळू शकता.      खारीक बदाम खिर  प्रसूती नंतर दूध वाढवण्यासाठी खारीक बदामची खिर करुन खावी यात खसखस पण टाकू शकता खसखस टाकून खिर केल्यास जास्त फायदा होतो. अळीव / आहाळू  अळीव ...

          बहुगणी अद्रक / आले   भारतामध्ये सर्वत्र आल्याची लागवड केली जाते             आले हृदयरोग, तसेच हृदयविकाराच्या झटक्याचा धोका कमी करण्यासाठी उपयुक्त मानले जाते. आल्याला व्हिटॅमिन के चा चांगला स्रोत म्हटले जाते. दैनंदिन आहारात आल्याचा वापर केल्याने सतत वाटणारा मळमळीचा त्रास दूर होऊ शकतो. कोलेस्ट्राॅल असणाऱ्यांनी आले खाणे फायदेशीर ठरते.             जेवण करण्याआधी ऐक आल्याचा तुकडा मिठ आणि मिरे पूड लावून खाल्यास भूक चांगली लागते. तसेच अन्नाचे पचन होते          आल्याचा रोजच्या आहारात समावेश केल्यास कफ व वायूचे रोग होत नाही.         आलेपाक करून रोज पाण्यात घालून सेवन केल्यास अपचन, उदररोग, पोटफुगने, पोटदुखी, मळमळ, वांती,पोटात गुरगुरणे या विकरावर उपयोग होतो         खोकला किंवा स्वास रोग असल्यास आल्याचा रस एक चमचा, लिबू रस ऐक चमचा आणि मिठ एकत्र करून घेतल्यास फायदा होतो.       अजीर्ण झाल्यास...

      ऑक्टोबर हिट (October heat )               घ्या त्वचेची काळजी  उन्हाळा नसला तरी उन्हळ्याची जाणीव करुन देणारा महिना म्हणजे ऑक्टोबर.  या दिवसात त्वचेचा ओलावा टिकून ठेवणे फार महत्वाचे आहे.दिवसा गरमी आणि रात्री थंडी,  या बदला मुळे  त्वचेवर पण विपरीत परिणाम होऊन त्वचा कोरडी पडायला सुरवात होते प्रत्येकाची त्वचा वेगवेगळी असल्यामुळे काहींची त्वचा कोरडी पडून त्वचेला खाज येऊन  त्यातून रक्त येण्यास सुरवात होते, काहींचे  डोक्याचे केस रुक्ष होऊन त्यात कोंडा (डँड्रफ )होतो आणि डोक्याला खाज सुटते. आणि डँड्रफ मुळे चेहऱ्यावर मुरूम पुटकुळ्या यायला सुरुवात होते. त्यासाठी या दिवसात त्वचेची योग्य ती काळजी घायला पाहिजे.  त्वचेची आद्रता टिकून ठेवण्यासाठी रोज सकाळी उठल्यावर चेहऱ्यावर थंड किंवा कोमट पाण्याचे चार पाच भपके मारावे.  या दिवसात रासायनिक सौंदर्य प्रसाधनांचा वापर शक्यतो कमी करावा.घरच्या घरी नैसर्गिक उपाय करावेत आणि जास्तीत जास्त मोसमी फळ भाज्यांचा, पालेभाज्यांचा  उपयोग करावा, जसे की टोमॅटो चा...

                      ज्ञानमुद्रा          ज्ञानमुद्रा करताना अंगठ्याची टोक आणि तर्जनीचे टोक यांनी परस्परांना स्पर्श करावा  . ज्ञानमुद्रा करताना शक्यतो पद्मासन स्थितीमध्ये बसूनच ज्ञानमुद्रा करावी कुठलीही मुद्रा तुम्ही केव्हाही करू शकता.         आज ज्ञानमुद्रा याबद्दल माहिती घेऊया            ज्ञानमुद्राच्या सरावाने स्नायू आणि मस्तीष्कला पुष्कळ फायदा होतो.          अंगठा हे बुद्धीचे केंद्र आहे तर्जनीने जर तिच्यावर दाब दिला गेला तर मस्तकामध्ये असणारे पिच्युटरी आणि पीनियल एंड्राइड नावाच्या दोन ग्रंथी असतात त्या दोन ग्रंथी उत्तेजित होतात. त्यामुळे शांत निद्रा येते तसेच मादक द्रव्याच्या व्यसनातून मुक्त होण्यास मदत मिळते.       ज्ञान मुद्रा मस्तकाच्या ज्ञानतंतूंना सक्रिय बनवते, व मन शान्त राहण्यास मदत होते आणि ज्ञानाचा विकास होतो        ज्ञानमुद्रा केल्याने मानसिक एकाग्रता स्मरणशक्ती...

            Yoga For Women         महिलांसाठी योगासने भाग 1                    पद्मासन                 (Lotus pose)  (संग्रहित चित्र )       योगाचा अभ्यास करताना मन स्थिर व चेहऱ्यावर हलकी स्माईल असेल तर दिवस काय संपूर्ण आयुष्य आनंदित घालवू शकतो. तर योगा करताना चेहऱ्यावर नक्कीच हसू ठेवा आणि आसनाला सुरवात करा           योगासन करताना सर्वात आधी शरीर व मन आसन करायला पूरक असले पाहिजे बऱ्याच वेळी मुली महिला योगा करायचा म्हणून जबरदस्ती योगा करायला जातात. जर तुमचं मन खरोखरच तयार असेल तरच करा.         सर्व प्रथम आज आपण पद्मासन कसे करतात व त्याचे फायदे याबद्दल जाणून घेऊ..                     पद्मासन   (संग्रहित चित्र )         पद्मासन हे बैठकीचे आसन आहे यात दोन्ही पायांचे तळवे कमळाच्या पाकळ्या...

           जागतिक योग दिवस          आज जागतिक योग दिवस योग ही भारतीयांना ऋषीमुनींनी दिलेली देणगी आहे. निरोगी राहण्यासाठी दिनचर्येत थोडासा वेळ आपण आपल्या शरीरासाठी देणे गरजेचे आहे. नियमित व्यायाम व योगासने,प्राणायाम यांचा आरोग्यावर चांगला परिणाम होतो. करिता प्रत्येकाने योगासने करणे गरजेचे आहे. भारताचे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी सप्टेंबर २०१४ मध्ये झालेल्या संयुक्त राष्ट्रांच्या महासभेत २१ जून हा दिवस ‘आंतरराष्ट्रीय योग दिन’ म्हणून साजरा करण्याचा प्रस्ताव मांडला होता. संयुक्त राष्ट्रांच्या १९३ देशांपैकी १७५ देशांचे सहप्रतिनिधींनी या प्रस्तावाला पाठींबा दिला होता. सुरक्षा आयोगाचे कायमस्वरूपी सदस्य असलेले अमेरिका, इंग्लंड, चीन, फ्रान्स, रशिया यासारखे देशही या प्रस्तावाचे सहप्रतिनिधी आहेत. यावर विस्तृत चर्चा होवून डिसेंबर २०१४ मध्ये या दिनाला मान्यता देण्यात आली. २१ जून २०१५ रोजी पहिला आंतरराष्ट्रीय योग दिवस जगभर साजरा करण्यात आला. भारतीय धर्म संस्कृतीमधील “योग” संकल्पनेची मांडणी श्रीमदभगवद्गीता ग...

लठ्ठपणा वाढला आहे?अशी घ्या काळजी आहार विहार आणि उपचारा द्वारे      आज मी तुम्हाला लठ्ठपणा म्हणजे काय? तो कसा वाढतो आणि तो कसा नियंत्रित केला जातो हे सांगणार आहे तसेच लठ्ठपणा कमी करण्यासाठी कोणते उपाय आहेत यावरही मार्गदर्शन कारणार आहे.        आजच्या मोबाईल आणि कॉम्पुटरच्या काळात मनुष्यप्राणी स्वतःकडे आणि स्वतःच्या तब्येतीची  काळजी घ्यायला विसरला आहे, सकाळी उठल्या पासून तर रात्री झोपी जाईपर्यंत हातात मोबाईल आणि कॉम्पुटर, तसेच बालक आणि वृद्ध सतत टीव्ही बघत असतात त्यामुळे रोगराई आणि विशेष म्हणजे लठ्ठपणा वाढत चाललेला आहे.   लठ्ठपणा म्हणजे काय किंवा तो कसा वाढतो   स्त्रियांमध्ये 35शी नंतर पोट मांड्या या मधे चरबी कशी वाढते        लठ्ठपणा ही अशी स्थिती आहे ज्यामध्ये शरीराच्या विविध भागांवर जास्त प्रमाणात चरबी  जमा होते ज्यामुळे आरोग्यावर परिणाम होतो, तसेच शरीरात  जडपणा येतो त्यामुळे त्या व्यक्तीला दिवसभर आळस व चिडचिड होते किंवा चालतना त्रास होतो दोन्ही मांड्या एकमे...